|
Hər şey - daha doğrusu, onda hər şey var idi,heç bir şey - yəni hər şeyin varlığından sonrakı üzüjü boşluq həyatıma daxil olmağa qələmimin qırılmağı ilə başladı. Lap xoşladığım kriminal filmlərdəki kimi- elə bil qadir bir əl qələmimi sındırıb atdı qabağıma və mənə niyəsə elə gəldi ki,qələmi mən özüm sındırdım. Beləjə qələmim qırıldı- yazı yazdığım yerdə. Yadıma Afaq Bəşirqızının "qələm demə,denən öyümüzün dirəyi itib,denən çörək ağajımız itib..." ifadəsi düşdü. Üst-üstə əlli manatı bir yerdə görəndə hansısa bir bankın xəzinəsinə girdiyini düşünərək həyəjanlanan Mənin- sanki bu başqa bir adamın adıdı və mən ondan danışıram - janından bir üşütmə keçdi ki, gəl görmiyəsən, tüklərim biz-biz durdu.
Belə də tərslik olar? Aləmi vurdum bir-birinə. Böyük iş otağımda bir dənə də əlavə qələm tapılmadı ki,tapılmadı- halbuki hər metroda qələm satan qabağıma çıxanda birini alıb qoyuram döş jibimə və ətrafdakıların dəliyə baxar kimi baxdıqlarını sifətimdə tər tökə-tökə hiss edirəm. Və bu qədər qələmin də hara getdiyini bilmirəm.
Köhnə qəzet paçkalarından təzə qovluqlarıma qədər eşdim, dağıdıb tökdüm. Yoxdu ki, yoxdu. İş yoldaşlarımdan da istəmək istəmədim. Özünüz təsəvvür edin- müdirlə dalaşmışam, gəlmişəm işdən çıxmağa ərizə yazıram, amma qələmim yoxdu. Kimin üstünə getsəm elə biləjək ki, guya bəhanə edirəm ki, müdirlə barışmağa mənə kömək etsin, heç olmasa dedi-qodu edək, mənə haqq versin və s. və i. Yox, gərək aşağı düşəm, dükandan bir qələm alam.Hələ siqaretim də qurtarıb axı- gərək bir paçka da siqaret alam.
Bəlkə də qələmimin qırılmağı mənə bir işarə idi- mən başa düşmədim. Nejə deyərlər, him-jimdən anlamıram.
Gözlərimdən od çıxa-çıxa düşdüm aşağı. Girdim marketə.İstəklərimi bildirdim.
-Siz hansı qələmdən istəyirsiniz? Şarikovoy, yoxsa sadə?Bəlkə yağlı qələm verim?Baxın, bu qızılı yazır...
Satıjı,maşallah, limitin bəlkə də olmadığından, sayğajına "barmaq" edilmiş qaz xətti kimi, lap arxayın bir şəkildə başladı üyüdüb tökməyə. Məndə hardadı o ilahi səbr ki, ona qulaq asım?
-Fərqi yoxdu...sadəsin ver...Ermənistanla sülh müqaviləsi imzalamıram ki...qızılını neynirəm?Yazı-yazmağa qələm ver də....
-Bu dəqiqə...
Nə isə...Əhvalımın pis vaxtında, satıjını birtəhər başa saldım. Qələmi aldım qoydum döş jibimə-lap metrodakı kimi, siqareti də aldım əlimə və qapıya doğru yönəldim:
-Sağ olun...-əsəbi olsam da, özümü ələ alıb sağol dedim, hər bir vəziyyətdə yenə və yenə də mədəniyyətli olmaq lazımdı.
Həm də artıq işdən çıxıram, burdan da gedirəm, nejə olmasa da, insanların yaddaşında pis,kobud qalmaq curnalistə yaraşmır.
-Pulunu vermədiz axı...-satıjı qımışdı...
Deyəsən, təmiz başımı itirmişəm.
-Bağışlayın....fikirliyəm...
-Olan şeydi....
-Yox, birinji dəfədi....
-Olur....-satıjı fırıldaq-fırıldaq güldü.
Elə bil, başıma bir qazan qaynar su tökdülər.
-Deyirəm, birinji dəfədi...
Satıjının niyəsə rəngi qaçdı- yəqin sifətimdən zəhrimar yağır.
-Başa düşdüm,birinji dəfədi...
Bilmədim hardan dilim belə açılmışdı:
-Və axırınjı dəfə....
Tez çölün aynasında özümə baxdım- vurağan öküzlərə oxşayırdım. Bayaq müdirlə də belə danışmışamsa qanım getdi.
Dialoqumuzun və onunla paralel olaraq kompüterə düşmüş və fəaliyyətə başlamış virus kimi sırtıq şəkildə uzanıb gedən və danıışmağa, hərəkət etməyimə mane olan- fikirlərimin uzanmasının bir səbəbi də jiblərimdə eşələnməyim idi- pulu tapa bilmirdim. Deyəsən, boş idi jiblərim.
-Əstəğfurullah...
-Başa düşürəm...-satıjı yenı qımışdı.
Artıq hövsələm daralırdı- bu hər şeyi başa düşür, biz guya lom- zadıq burda.
-Nəyi başa düşürsüz?
-Pulunuz itib...
-Yox, otaqda qalıb...-nolub görən mənə, bunla söz güləşdirirəm.
-Ola bilər...
İndi də yenə "ola bilər" gəldi....Deyəsən, qızdırmam qalxır.
-Deyirəm, otaqda qalıb!
Məndən niyəsə qorxur, deyəsən, bu....
-Əlbəttə- təkrar edir...- otaqda qalıb...
Bir kəlmə də desə öldürəjəm. Tərslikdən pulu da tapa biılmirəm.
-Gedin sonra verərsiniz... sizi ki tanıyıram...
Qaşlarım çatıldı.
-Hardan tanıyırsız?
-Siz "Mahmudsuzluq" curnalının aparıjı yazarlarından Mahmud Şərəfsiz, elə deyil?
-Artıq deyil...-satıjı qoyun aptekə baxan kimi mənə baxdı -daha doğrusu qələmim qırılıb aşağı düşməsəydim, artıq oranın aparıjı yazarı-zadı deyildim..ərizəmin üstünə gözəl bir "peçat" evə gedirdim...Əsəblərim sakit, üzüm şən...
-Olan şeydi...- yenə də başladı....
Üzümü qapıya tərəf tutdum, jibimdə qələm, əlimdə siqaret, beynimdə zəlzələ...
-Mahmud bəy....
Bu satıjı, deyəsən, kiminləsə mərjə girib ki, mənim əlimdən xata çıxardajaq. Ya da, gizli çəkiliş -zaddı.
Yenə də janımı dişimə sıxdım- mədəni olmaq lazımdı, hər halda, adam səni tanıyır.
-Buyurun...
-Siz də çıxsaz, o qəzetin halı pis olajaq....
-Niyə ki...
-Əşşi, onsuz da, Mahmudsuzluqdadılar, indi siz də getsəz.... -ağzını yana əydi, yəni halı xarab olajaq...amma mənim gözəl sifətimdəki ifadəni oxuyub jəld o biri müştərini yola salmağa başladı.
Bu satıjılar da, deyəsən, jamaatla mırt vurmağa bir jandılar.
Qapıdan çöldə bir siqaret odladım. Bir gözüm mağazindəki satıjıda idi. O da mənim baxışlarımı hiss etdiyindən müştərilərlə yeri gəldi -gəlmədi zarafat edirdi- zalım oğlu mənə özünü göstərir. Bir gün bunu vurub atajaqlar buralara bir yerə.
Satıjıya bir uşaq yaxınlaşdı:
-Əmi, bu manatı xırdala da...məəmçün...
Uşağın beş, ya altı yaşı olardı.
Satıjı qəpikləri əlində saydi və uşağa verdi:
-Bir...iki ...üç ...dörd...beş...altı...-deyəsən, uşaqla da məzələnmək istədi...
Uşaq maraqla bir satıjının sifətinə baxdı, bir də qəpiklərə. Qapıya tərəf gələ-gələ ildırım surəti ilə qəpikləri saydı və birdən geri döndü və:
-əmi beş dənə di axı...-dedi.
Məni gülmək tutdu. Nətər olmasa da, adamın əhvalı yüksəlir. Bu da savabdı.
Bir qadın yaxınlaşdı mənə - 40-50 yaşlarında.Yəqin təqaüdçüdü.
Birjə indi məndən çörək pulu istəməsin- axır vaxtlar yaman çoxalıb bunlar şəhərdə. İndi o məndən pul istəsə, təmiz özümdən çıxajam. Bu boyda adam, jibimdə də bir qəpik yox. Gəl indi bunu başa sal. Adama elə üz vururlar ki...O gün bazardakı kimi.Zorla qabağımı kəsib, 40 qəpiyimi alıb, sonra da utanmaz-utanmaz deyir ki,"qismətim səndəymiş..."Day başa düşmürəm,bunun nəyi qismətdi.
- Oğlum, bu yaxındakı redaksiyanın adı nədi?Bilmirsiz?
- "Mah..."- dalın deyə bilmədim, sözümü kəsdi.
- Hə, bax ora...orda baş redaktor kimdi....siz, deyəsən, orda işləyirsiniz...
- Hardan bildiz?
- Səhərdən əlli nəfərə bu sualı vermişəm...heç biri bilməyib... siz bilirsinizsə, deməli, oranın işçisisiniz...
- Müdür, Mahmud Mahmudzadə.....
- Hə, bala...onu deyirəm...o ağıllı- başlı adamdı da hə?...
- Başa düşmədim...niyə ki...
Arvad əlləri əsə-əsə qəzəblə dilləndi:
- Əşşi, o nə addı qoyub qəzetə? İki saatdı qəbulunda oturub gözləyirəm ki, ona bu sualı verim...
Məndə elə bir enerlci əmələ gəldi ki, birdən-birə az qaldım yerimdə dombalaq aşam:
- Qəbul etdi sizi?...
-Yox....bala...bilmirəm kim qoyub onu ora...hər nömrəsin alıram qəzetin...oxuyuram...o baş...bu baş...bir əlaqə tapa bilmirəm "Mahmudsuzluq"la....əşşi, bir adın mənası olmalıdı, ya yox... jəhənnəm, heç olmasa, "kartofsuzluq" qoysaydı, başa düşmək olardı onu...
Az qaldı arvadı boğub öldürüm- yəni vallah onu elə qujaqladım ki, özüm də öz güjümə mat qaldım...50-60 kiloluq arvadı qaldırmışdım havaya..
- Ay sənə qurban olum...a xala...-sevinjimin həddi hüdudu yoxdu- ay sənin qadan alım...
- A bala, yavaş, neynirsən... özü də xala demə mənə... -əyildi qulağıma - indi o sözü pis başa düşürlər... sən öl...
Bir az çaşdım- qoja arvadda sözlər var. Amma fikir vermədim.
-Əşşi, ona görə çıxıram da işdən...
-Niyə çııxırsan ki?
- Əşşi, altı aydır burda hamballıq edirəm- arvad əllərimə baxdı- yəni özümü öldürürəm...qrafikasından tutmuş dizaynına kimi...beş- altı imzayla yazı yazıram... nə bilim, internetlərdən məlumat yığmaqdan virusa dönmüşəm...lazım gələndə şəxsən onun yerinə imza da atıram vərəqlərə...məqalə yazıram... bir də baxıram ki, altına öz imzasın qoydurub- guya o yazıb...nə deyəsən... müdirdi...di gəl ki, bu qəzetin adının mənasını başa düşə bilmirəm...
-Bəs özü nə deyir?
-Deyir, sən bilməzsən...mən öləjəm nə vaxtsa- amma tezliklə bizi elə şərəfə nail eləmək fikri yoxdu,maşallah turp kimidi... -anjaq bu qəzet uzun illər,əsrlər çıxajaq...və onda bu qəzetin adı..."Mahmudsuzluq" üzğnğ dorruldajaq...Mənsiz bu jəmiyyət mənim qədrimi anlayajaq...Mahmudsuz qalan insanlar onda mənə heykəl qoyajaqlar...
Arvad maraqla mənim əl-qolumu ülzərək Mahmudzadənin arzgng əyməyimə tamaöa edir.
-O deyir?
-O deyir...
-Orda nə qədər maaє verirlər sənə?
-Belə də ...olanda olur...
Dorrusu, rəqəmləri deməyə zəkindim- o rəqəmləri hər xatgrlayanda mən ğz gğn valerian qəbul edirəm, qalgbdg bu arvad. Yazgqdg vallah...
-Baєqa iєin var?
-Yoox..
-Bir iö tapmgsan üzğnə, ordan zgxsan iöləməyə...
-Yooox...
-Bəs nəyə zgxgrsan?
-Əєєi, indijə üzğnğz demədiz?....o nə addg?...
-Sənə nə dəxli var adgn... pulunu al,iöini gür... millətin baög xarab olub ey təmiz.. - Arvad dilləndi.-Sənə nə isti soyuru...
-Axg...
-Kğl baögva...
Az qaldg dəli olam.
-A xala!
-Xala nənəndi...
"Xalam" getdi. Qaldgm kğzənin ortasgndə təpəmdən tğstğ zgxa-zgxa.Vulkan kimi qaynamargmg gürməyə iki dənə güz lazgmdg.Beynimdə anjaq iki kəlmə fgrlangrdg:"mahmudsuzluq,
kartofsuzluq...kartofsuzluq...mahmudsuzluq, mahmudsuzluq..."
Deyəsən, baögm fgrlangr. Ğrəyim də, elə bil, narahatdg. Əlimi sol sinəmə atdgm. Ğrəyim jingildədi- yox, pullar jingildədi. Düö jibimə baxmaq bayaq hez arlgma da gəlməyib. Dorrudan da xarab olmuöam.
Qaygdgb girdim dğkana. Satgjg maraqla mənə baxgr- yəqin arvadg dəli kimi qujaqlamargmg gürğb. Utandgm. Zox utanjaram. Pullarg verdim və sakitjə dğkandan zgxdgm.Qalxdgm yuxarg.
Elə dəhlizdə Mahmud Mahmudsuz- yeri gəlmiökən, bu, təkjə onun qəzetinin adg deyil,həm də təxəllğsğdğ - yəni Mahmudzadə həzrətləri zgxdglar qabargma- onu gürəndə mənim elə bil ki,nə vaxtsa orta əsrlərdə öah yangnda qulluq etdiyim digər həyatgm yadgma dğöğr. Bəlkə də saray öairi olmuöam əvvəlki həyatgmda...kim bilir...
-Yazdgn əəə ərizəni...gedirsən?
-Yox, Mahmud bəy, fikrimi dəyiödim...baöa...-süzğmğ arzgmda qoydu,güzlərimin ünğnə filmlərdəki epizodlar gəldi.Nejə ki kadr bğtğn hərəkətləri ilə dayangr havada...və kamera bu dayangödan istifadə edib surətlə fgrlangr personacgn baögna...indi mən də təsəvvğr etdim ki,mənim "dav" sabunu ətri verən yarlg hərflərdən ibarət süzlərim havada nejə dayandg...
-Elə єey yoxdu...zgxajam dedin zgx...sən mənim "Mahmudsuzluruma" öğbhə gətirmisən....Mənsizlikdən öğbhəli adamla iöləyə bilmərəm...hez vaxt--- baögng yelədi-qətiyyən...
Otargmla vidalaödgm- axg o arvad olmasaydg hez vaxt mən o hərəkəti eləməzdim; fikrimdə üzğm üz arzgmg əydim, elə bil, baöqasgng yamsglaygrdgm- Mahmud bəy...mən fikrimi dəyiöim...zəhrimar dəyiödin...indi ala...deyəjək yaltaqlangrdg...Yaltaqlangrdgn da,bunun baöqa adg da var?
Sanki iki nəfərdən ibarət idim və onlar mənim elədiyim hərəkəti mğzakirəyə qoymuödular və tərslikdən ikisi də, indiki insanlar kimi,eyni öeyi deyirdilər, anjaq nədəsə razglaöa bilmirdilər- elə bil, biri vergğlğ ortaya qoyurdu jğmlədə, biri də axgra... Gəl indi indi bu yazdgqlargmg fikirləöməklə məörul olan ğzğnjğ Məni də zargr küməyə və baöla bunlarg sakitləödirməyə.
Qapgdan zgxdgm ki, metroya tərəf yünəlim, Mahmud bəyi gürdğm,maögngna əyləöirdi. Ümrğmdə hez vaxt etmədiyim, yəqin ki, etməyəjəyim hərəkəti etdim:
- Mahmud bəy!
Sanki beynimdə bərk mğbahisə edən Mənlərimi bu hərəkətimlə tamamilə öoka salmaq istədim.. Hələ bir problemi həll eləyib qurtara bilməmiödilər ki, axöam yatanda hadisə barədə elə hadisə yerindəjə hazgrlanmgö "protokolu" Vijdangma təqdim etsinlər,mən digər bir dəliliyə hazgrlaögrdgm...
- Buyurun... - kiєi mədəniyyətlə dilləndi.
Sevirəm də bu kiöini, - bu alijənablgrgna gürə. Baödan-ayara demokratdg kiöi...
-Məni metroya atgn da...
Kiöi mat qalmgödg -hez kim ona bu süzğ deyə bilməzdi. Üzğ də bu ğslubda, bu vəziyyətdə...
Mənlərimdən biri heyrətdən - mən onlarg arajda oturub bir-biri ilə didiöən meymunlar kimi təsəvvğr edirəm niyəsə - oturduru budaqdan kəllə-paza yerə dəydi və bu mənə axöam Vijdangmgn hğzurunda büyğk jəza verdirəjəksə də ləzzət elədi...
-Üzğnğ pis hiss edirsən?
Yazgq bir sifət aldgm:
-Üzğmğ bargölaya bilmirəm...mən sizi baєa dğєə bilməmiєəm...
Onun güzləri gğlğrdğ.Mənim bğtğn əsəb sistemim məhv olmara dorru gedirdi,amma üzğmğ qoymuödum axgrgnjg yola - ülmək var, dünmək yoxdu.Bunnan məzələnəjəm.
-Buyurun...
O, mənə maögna oturmarg təklif etdi...
-Mahmud bəy...- elə sifət yaratdgm ki,elə bir tğrk filmlərində- zaddaygq...mən ona bu ifadəylə demək istəyirəm ki,yəni bu nə "xəcələtdi" verirsiz...
Yol boyu hez nə demədim- o, arada bir mənə baxdg,mən də ona.Birjə meymunlar yaman zargygrdglar...
Qapgng azgb metronun yangnda dğöəndə dedim:
-Bargölaygn...əziyyət oldu...
-Xoєdu...-gğldğ.
--Mahmud bəy...
Kiєinin sifəti gğlğrdğ- elə bilirdi ki, qələbə zalgb. Elə arzgng azgb demək istəyirdi ki, "hez nəyə baxmayaraq sabah iєə gəl" … mən qoymadgm:
--Mahmud bəy...hər halda, siz qəzetə baєqa ad qoyun...-- ...kiєinin sifəti zündğ, deyərdim ki,beynində o "katerinadg," nədi, o fgrtgnadan yarandg ... mən hətta deyərdim ki, mənim insafsgzjasgna yerə dəyib əzilmiö meymunlargm qorxu filmlərindəki xortdan kimi birdən qəbirdən durdular ayara -məni hətta ğöğtmə də basdg,sanki gejə saat ğzdə,boö və qaranlgq evdə "film-ucasa" baxgram...-- məsələn "kartofsuzluq"... elə kartofun sarlgrgndan... bir azdan inanmgram ki,hez o da olsun...
|
|
