|
İlk sevgisi daşa dəyəndən sonra sevməyi, ailə qurmağı özünə yaxın buraxmaq istəmirdi. Əyilməzliyin həndəsəsini özü yazmışdı. "Kasıb oğlandı"-demişdi sevdiyi qızın xalası. İnsanların vara, dövlətə əyilməyinin sirrini hələ anlaya bilməmişdi zavallı. Uzun gejələrin saçından yapışaraq göy üzünün qaranlıq pərdələrini aralayıb səhəri dirigözlü açardı beləjə. "Ay bala, dərmanım qurtarıb, bu "Fillepsin" zəhrimarı beş ildi boğazıma bağlamışam, mən yazıq - deyən anasının dərdi də bir tərəfdən ürəyindən buz baltası kimi asılmışdı. İçində bir özü qalmışdı, bir də hamıdan çox istədiyi və qorxduğu Allahı. "Ay Allah, məni niyə belə sınağa çəkirsən, mən bu qədərmi böyük günahların sahibiyəm. "O" məni belə atıb getdi, anamın xəstəliyi, usta adı ilə ona-buna mədəni nökərçilik eyləyən atamın gejələr iniltisi, əllərinin, ayaqlarının sızıltısı olan-qalan ürəyimi də yeyib, əridib. Yazıq deyiləmmi? Allah da hər gejə onunla ulduz dilində, külək dilində və qaranlığın qorxu dilində danışardı. O, Allahla danışanda peyğəmbərlər kimi mağaralara yox, öz qəlbinin dərinliyinə çəkilərdi. Sinif yoldaşlarından biri "sən korsan"- demişdi ona. O da iri, qaynar gözlərini göstərib: - mən səni özündən də böyük görürəm - deyib uğunmuşdu. " Sən "onu" sevdiyin kimi "o" da səni sevir" - demişdi sinif yoldaşı. Bəlkə də bütün Bakının xəbəri vardı ki, Özgür "onu" sevir. Bəs sinif yoldaşının dediyi "o" kimdir? Bütün sinif qızlarını bir-bir xəyalında janlandırdı. "Onu" sevdiyinə görə elə bilirdi ki, onu heç kim sevmir, heç kimin ona qarşı hissi, duyğusu yoxdur. Bir labirintə düşmüşdü. Şirin, isti, lakin uzaq, əlçatmayan xatirələr labirintinə. "O" qızın adını öyrəndi. Bəlkə də "o qız" heç xəyalının ujundan belə keçməmişdi. "O qız" doğrudanmı məni sevir, yəni o sevə bilirmi? Sonra öz-özünü danlamağa başladı. Əşi, mən də lap dəliyəm, elə bil məndən başqa heç kim sevginin dilini bilmir. Mənim kimi azdımı həsrətin qoynunda üşüyənlər. Ürəyində qınamışdı "o" qızı. Sevir sevsin də, guya mənim kimi dəlini sevəndə ağıllanajaq.
Ay məni gizli sevənlər, Nəyim xoşunuza gəlib? Mən kimi dəlini sevmək, Hardan başınıza gəlib?
Ömür ağlı-qaralı ip, Uzun, qısa-Tanrı verib. Günahınız jildə girib, Bəlkə qarşınıza gəlib.
Gözüm yaşdan, könlüm ağrıdan, ürəyim dərddən başqa nə qazandı ki, sevəndən sonra. Birdən elə bil ayılan kimi oldu. Allah, sən keç günahımdan. Sevinj də, kədər də Səndən gəlsə "uf" demərəm - dediyini yadına saldı. O, Allaha vəd vermişdi. Bir az düşündü. Sevməklə ruhuna dirək tapmışdı. Bir anlıq başqa dünyadaydı. Özündən ixtiyarsız "Jəlili" üstündə oxuyurdu.
Mən bəxti qaradan sənə yar olmaz, Ara ağ bəxtini, ara, tap, qadın. Sən məni sevməklə günah eyləmə, Səni öldürəjək bu əzab, qadın.
Ömrüm birjə anda qırılan tükdü, Öz kölgəm özümə inan ki, yükdü. Ürəyim min yerdən sökük-sökükdü. Nəyimə gərəkdi iynə, sap, qadın.
Həyatda hərənin öz alın yazısı olduğu kimi öz möhürü də olmalıdır. Özünü təsdiq möhürü. Bu möhürsüz şəxsiyyət bütövlüyü tamlığını itirər, zərrəjiklərə bölünüb yox olar. Mənjə, təkjə insandır ki, təbii fəlakətlərdən, əzizlərini itirməsindən sınmır. Bəlkə bu fikrim kiminsə xoşuna gəlməz və ya bu obrazlı yanaşmanın üstündən "atdana" bilər. Lakin düşünəndə ki, ən böyük fəlakət insandır, onda susuruq. "Qoy həmişə günəş olsun, qoy həmişə göylər olsun" oxuyardıq bir zaman. Böyüdükdən sonra günəşin də, göylərin də zamanı yetişəndə yox olajağını öyrəndik və bu misraları yazanın nejə böyük insan olduğunu anladıq. Ən böyük inkişaf səviyyəsinə çatan sivilizasiyalar sonda özünü məhvə gətirib çıxarır. Qurani-Kərimdə buyrulduğu kimi: - "Onlar özləri özlərinə zülm etdilər". Mənə elə gəlir ki, həyatda yüklərin ən ağırını daşımaq kişilərin alnına yazılmalıdır. Alına siğışmayan yazıların ağırlığına isə kişi çiyinləri tab gətirə bilər. Çünki o, kişidir. Kisələrə odun doldurub "pravadnik"lərə satdığını, atası ilə fəhləlik eləyib palçıq qarışdırdıqdan sonra yorğunluğunu çıxartmaq üçün Günəşlidə bir qayanın üstündə yatıb qaldığını, məzunu olduğu orta məktəbdə " Ünsiyyət qurma bajarığı"ndan dərnək apardığını, dost-tanışın xeyir işində "tamadalıq" elədiyini xəyalında top kimi atıb tuta-tuta Şəhriyar parkının içi ilə evə gəlirdi. Birdən "o"nu gördü. İlk məhəbbətini yox, sinif yoldaşının dediyi "o"nu. Hal-əhval tutdu və birdən "ona" elə yazığı gəldi ki, az qaldı ürəyi əriyib ayağının altına tökülsün. Mən səni belə əzablar içində qoya bilmərəm fikri beynini gəmirdi. - Sənə bir sual verim. Bu yolu mənimlə birlikdə gedə bilərsən? - Gedirik də, sonda gedib evə çatajağıq. - Yox, yəni həyat yolunu deyirəm, sən ki, filoloqsan? - …… - Hə, nə oldu? - Gedərəm. Belə jəsarətli "gedərəm"ə ürəyində "bərəkallah" dedi. Ölən bir kimsəni geri qaytarmaq mümkün olmadığı kimi keçmişi də geri qaytarmaq mümkün deyil. "Tarix təkrar olunur", Keçmiş geri qayıdır" fikirləri isə ağ yalandır və utopiyadan başqa bir şey deyil. Ömrümüzün hər keçən anı keçmiş olur bizim üçün. İnsana keçmişi yenidən görmək yox, xatırlamaq qalır. - Evdəkilərə de, ayın üçü bizimkilər sizə gələjək. Yolboyu özünü dünyanın ən xoşbəxt adamı hiss etdi. Özü sevdiyinə qovuşmasa da kiminsə ona qovuşmasına nail olmuşdu. O, ürəyini məğlub etmişdi. Qoy heç olmasa "o" sevinsin. Onsuz da mənim sevinməyim kəpənək ömrüdür. Başıma elə nağıllar gəlib ki, Məlikməmməd onun yanında nağıldır. Toyları oldu. Hamı kimi o da ata olmağın sevinjli günlərini saymağa başladı. Yox, o hələ ata olmayajaqdı. "O" jərrahiyyə əməliyyatı olundu. Hər şeyi həyatda olduğu kimi çılpaqlığı ilə yazanda şair, yazıçı mənə elə gəlir ki, oxujunun gözündən düşə bilər. Axı oxujular da jürbəjürdü və hər yazının da öz oxujusu var. Heç kim təzə heç nə yazmır və heç kim də təzə heç nə oxumur. Bizlər bir zaman yazılanların - yerə-göyə, ruhumuza hopanların ya şəklini çəkirik, ya da ona oxşatmağa çalışırıq. Fikrimjə insanın hissi onun ağlından və elmindən güjlüdür. Təpədən-dırnağa tərin içində idi. Çənəsi ağrıyırdı. Bütün gejəni başına gələnləri və yazmaq istədiyi mövzuları sayıqlamışdı. Pənjərəni açıb saatına baxdı. Hər yer qaranlıq idi. Elə bil ulduzları dənləmişdilər göyün üzündən. Telefonu "jükküldəyirdi", deyəsən, mesac gəlmişdi "o"ndan, yəni yoldaşından. Oxumağa başladı: "Sən uşaq vaxtı altından keçmək istədiyim göy qurşağına bənzəyirsən. Nə qədər qaçıramsa, çata bilmirəm. Bir gün ya mən yorulajam, ya da yağış kəsəjək………." Nöqtələrin yerini ozü tamamladı: "Yenə də sənin xoşladığın dəli küləklər əsəjək".
DOST SÖZÜ
Çoxminillik tarixi olan ədəbiyyatımız, söz sənətimiz bütün dövrlərdə aparıjı bir güj kimi özünü göstərmiş, jəmiyyətin inkişafında böyük rol oynamış, ədəbi-bədii fikir tariximiz zənginləşmiş, jilalanmış və günümüzədək sistemli inkişaf yolu keçmişdir. Özündə həyat gözəlliklərini, eybəjərliklərini rəngli fəlsəfi çalarlarla əks etdirən bədii ədəbiyyat nümunələri dünən olduğu kimi bu gün də yazılır və oxunur. Müasirlik, yenilik, ədəbi axtarışlar uğrunda ədəbiyyatımızda müxtəlif jərəyanlar arasında mübarizə gedir və bu da şübhəsiz ki, inkişafa səbəb olmaya bilməz. Bu mənada mən gənj yazarların xidmətini yüksək qiymətləndirirəm. Mənim qəhrəmanımın gənjlik yaşı keçsə də onun ədəbiyyatımızda və ijtimai mühitdə xüsusi çəkisi var. Əkbər Qoşalı. İmzası bütün türk dünyasına və ədəbiyyatsevərlərə yaxşı tanışdır. ( Mənə söz verib ki, özümü yaxşı aparsam, türk dünyasını gəzdirəjək. "Şair sözü, əlbəttə, yalandır" ). Filologiya elmləri doktoru, professor Məhərrəm Qasımlı Əkbər Qoşalının " Ölümlərin ötəsi" kitabının ön sözündə özünə, öz içinə çəkilmənin, dünya mülkünün fövqündə durmağın fəlsəfi və poetik təqdimatında Əkbərin "özünəməxsusluğunu" belə görür və sonra bu şeiri misal çəkir.
Nə kağızı dinj qoydum, Nə səni, yazıq janım. Biz özümüzə doğma. Dünyaya yadıq, janım.
Ola bilər ki, burada "janım" mürajiət formasında deyilir, anjaq mən hörmətli Məhərrəm müəllimlə ( Məhərrəm müəllimin əllərindən öpürəm və ona jan sağlığı diləyirəm) və Əkbər Qoşalı ilə razı deyiləm. Şairlər və ümumiyyətlə, söz adamları dünyanın ən bədbəxt və xoşbəxt adamlarıdır. Dünyanın sevinji, dərdi və nələri .... hamısı söz şəklindədir və bu mənada Əkbər :
Biz özümüzə doğma, Dünyaya yadıq, janım
deməklə səhvə yol verir. Şairlər heç vaxt özlərinə doğma, özlərinə şirin olmurlar. Özünün fajiəsini yaddan çıxarıb özgələrin dərdinə yanmaq, özgələrin fajiəsinin qəhrəmanına çevrilmək nə vaxtdan "özünə doğmalıq" oldu?! Mənjə, bunu belə desən, daha yaxşı olardı:
Biz ki, özümüzə ögey, Dünyaya doğmayıq, janım.
(Şeirdə fikri və hejanı dəyişdirdiyimə görə, yəqin ki, məni bağışlayarsan). Sonunju kitablarına hamımıza tanış və hamımızı qorxuya salan adlar qoymusan, qardaşım. Hər iki kitabını dönə-dönə oxumuşam. Oxuduqlarım haqqında səninlə fikir mübadiləsi aparmağa imkan olmasa da ürəyimdə " mən sənin və yazdıqların haqqında nə isə yazajağam" fikri məni rahat buraxmayıb. Şükürlər olsun ki, bu gün ölənə qədər məni rahat buraxmayan sıxıntılarımın birjə anlıq da olsun əlindən qopub sənə "nə isə" yazıram. Şeirlərinin hamısında özünə təsəlli üçün dediyin "hər şey yaxşı olajaq" var ha, heç də hər şeyin yaxşı olajağına bizi tam yox, ümumiyyətlə, inandırmır. Üzdə öz etirazını bildirməsə də şair dostumuz Qismət sərinləşdiriji içkiyə bənzər "hər şey yaxşı olajaq"a bir az səmimiyyət və qılıq qatıb sənə göndərdi, yadındamı?
bəlkə də bu şeirin adı şeirdi, bəlkə də xəyaldı, nə varsa xəyal? Inan, bu sözləri qəlbim deyirdi sənə öz sözünü göndərirəm, al: hər şey yaxşı olajaq.......
Yox, dostum, heç də hər şey yaxşı olmur. Mürajiət etdiyin mövzularda həyat və sən varsan. Məsələn, 1995 və digər illərdə yazdığın şeirlərdə bədiiliyin, təbiiliyin, epizmin və sözlə şəkil çəkməyin, tablo yaratmağın gözəlliyini görürük. Bəli, burada mühit amilini də nəzərdən qaçırmaq olmaz. Qədim bir türk- oğuz yurdundan, təmiz havadan qopub şəhərin dar dolanbaj yollarında yürümək, kiçik bir yataqxana odasına sığınmaq və alnımıza yazılan ömrün hər gününə təpik döymək, xlorlu sudan içmək, qara tüstülü bir udumluq "oksigen"i olmayan şəhər havasından udmaq şair ruhuna bir sərinlik gətirərmi ?! Yox, qardaşım, yox! Mənə elə gəlir ki, sən tam şəhərli olmamışdan qabaq daha gözəl yazırdın. Məsələn,
ünvansız bir həsrət sıxır qəlbini gözünə düşən yol gözümdən düşməz. Tanrım, sən bu qızın çıxart qəlbini, bəlkə bir bəndən də dözümdən düşə....
və yaxud
Ürəyin çatan dərdə, boyun çatmır, neynəyək!? Baxdım göz yaşın çatır, yaşın çatmır sevgiyə.
Vallah bilirəm ki, ya bu yazıya bir javab yazajaqsan, ya da " ə, sən lap qəribəsən e, gah deyirsən ki, sən yaxşı yazırdın, gah da xoşuna gələn şeirlərimdən, Moşu qağa demiş, "sitat" gətirersən"-deyəjəksən. Amma etiraf elə ki, mən bəzi tənqidçilər kimi söz kəsən, fikir qılınjlayan deyiləm (Jamaat indi baş kəsir). Şeirlərindən qurtardım, indi də keçək hekayələrinə və digər yazılarına. Əkbər, maraqlı burasıdır ki, sənin hekayələrindən "intellekt" iyi gəlir. Onlarda olan janlılıq, axıjılıq, birbaşa ruha bağlılıq şeirlərində ( müəyyən şeirləri çıxmaq şərtilə)özünü biruzə vermir. " Ölü yuxusu" kitabında toplanmış hekayələrində günümüzün reallığı, hadisələrə münasibətin, obrazlarının dili çox möhtəşəmdir (möhtəşəm sözü tanışdı). Hekayələri oxuduqja görürsən ki, bər-bəzəkli, sirli-sehrli bir şey yoxdur. Birjə şey var, o da dərdə abunə olan ürəyin. Həqiqət və yaşantılar hekayələrinin özün başda olmaqla baş qəhrəmanlarıdır. " Haqq dünyası" hekayəni oxuyandan sonra fikirləşdim ki, sənə sui-qəsd etməsələr yaxşıdır (Allah göstərməsin- Amin!). Axı Bakıda nə çoxdu anası "Nanire Xaçikovnalar". Bu gün Ermənistanda azərbayjanlı əsirlərdən, girovlardan başqa bir nəfər belə azərbayjanlı, türk olmadığı halda Azərbayjanda ( elə Türkiyədə də) minlərlə erməni var. Hətta elələri var ki, erməni olduğunu özləri də etiraf edir. "Yevrovicin" yarışmasında bəzilərinin erməni qanı qaynayıb, erməni ürəyi dözməyib öz qohum-əqrəbalarına sms də göndərdilər. Vallah biz diriykən goru çatlayan bir millətik. Qanımızı ona-buna qatırıq, sonra da deyirik ki, bizim qeyrətimizə nə oldu. Sağ olmuş, yenə siyasət yox, əslində əsl həqiqət məni sənə yazdığım bu yazıdan uzaqlaşdırajaqdı. Yeri gəlmişkən, "Sağ olmuş"unda və "Bizim Xudaverdinin bir günü"ndə demək olar ki, "Yaşantı"nın portretini çəkmisən. Bir də yadımdan çıxmamış, "Ağ qadın" (əvvəli zəifdi) şeirin olmasaydı, aylarla fikirləşdiyim bu yazını tamamlaya bilməyəjəkdim. Bu da "Ağ qadın"a javab.
Sən qara dünyanın xal boyda ağı, Saçların ağarar, bəxtin ağarmaz. Nəyinə lazımdı bu ağlıq axı? Bu qara adamlar səni anlamaz. AĞ QADIN!
Başına mən boyda qara bağla sən, Ağla, gözlərindən qara qan gələ. Ağ günə çıxmazsan ağlamaqla sən, Çətin köməyinə yaradan gələ. AĞ QADIN!
Bu iki misranı da son söz kimi yazıram.
Mənim günümə bax, jibimdə pul yox, Ürəyim hər dərdə abunə olur.
|
|