Ana səhifə Repressiya Qurbanları Qurultayların materialları Nəşrlər Fotoalbom

VAQIF BƏHMƏNLI
DIAQNOZ

Roman


SEYRAN SƏXAVƏT
YƏHUDİ ƏLİFBASI
roman


CAMAL YUSIFZADƏ


QILMAN İLKİN
Xalqinin müztərib oğlu


Sabir SARVAN


Etibar BABAYEV
YALANA HEYKƏL
(“Tarix - ibrət alanlar üçün dərsdir” silsiləsindən)­


SƏRVAZ HÜSEYNOĞLU


Nizami MURADOĞLU


İrina NİKİTİNA
POSTMODERNİST SƏNƏT


POEZİYA
 

CAMAL YUSIFZADƏ


 
PAYIZIM OY, QIŞIM OY

                       Əhməd Oğuza

Payızın başı üstdən
Birər-birər qar gəlir;
Payızım oy, qışım oy.
İndi bilirəm ki, nə itirmişəm;
Birər-birər günlərim;
Birər-birər yaşım oy.
Göy üzündən
Yer üzünə qar gəlir,
Kişilikdən danışmaq
Yaman mənə ar gəlir.
Ümidi vağam olan
Torpağım oy, daşım oy!
Ovcumun arasında
Havalanmış başım oy.
Düzü-dünya ələnibdi ağappaq;
Meşəsi ağ,
Baxçası ağ, dağı ağ;
Dağım, bağım, qarım oy.
Nə yaxşı ki, sifarişlə ələnmir,
Yağır, yağır, yağır oy,
Yağır, yağır özbaşına;
Ayının yuxusuna,
İgidin qorxusuna,
Alçağın baş daşına;
Namərdim oy, mərdim oy!
Hələ məni gözləyən
Diri gözlü dərdim oy.
Varlığım qara təşnə,
Ardıc gözlü ocağım,
Çörək dolu tabağım,
Eşq havalı otağım;
Ocağım oy, eşqim oy.
Laxtalanmış bəxtim oy.
Dostların başı üstə
Qaldırılan taxım oy.
Payızın başı üstdən
Birər-birər qar gəlir...
Niyə belə soyuqdu?
Vətən mənə dar gəlir!
Vətən mənə dar gəlir.
27.10.2006

BƏLKƏ DƏ... BƏLKƏ?..

Bəlkə də Nuh dedik?..
Bəlkə də?.. Bəlkə?..
Bəlkə də peyğəmbər demədik, ALLAH?
Bəlkə ağlamağa göz gərək deyil?
Bəlkə ovutmağa söz gərək deyil?
Bəlkə qovrulmağa köz gərək deyil?
Bəlkə də?
Bəlkə də, vallah?
Bəlkə özümüzdən öndə özümüz?
Bəlkə sözümüzdən öndə sözümüz?
Bəlkə torpaqdadı hələ dizimiz?
Bəlkə də... bəlkə?
Bəlkə ölüm varsa, sevilməyəsən?
Bəlkə sevməyəsən?
Bəlkə sevəsən?
Bəlkə ruh dediyin al-qırmızı qan?
Bəlkə torpaq üstə cənnət meyvəsi,
Bəlkə torpaq altda toxumdu insan?
Bəlkə də hər dahi tənha bir dəli?
Bəlkə də hər dəli tənha bir dahi? - Sirdi İLAHİ!
Bəlkə göz yaşıdı?
Bəlkə sırsıra?
Bəlkə kəhrəbadı yağış damlası?
Bəlkə pişikləri maraq öldürüb?
Bəlkə məhəbbəti Məcnun söndürüb?
Bəlkə qatilləri qatil eləyən hakimdi ancaq?
(onun da qətlinə fərman olacaq!)
Bəlkə də qatillər içində ağlar?
Bəlkə də qatilin...
Bəlkə də, bəlkə Vətənə quruca bir can borcu var?
Bəlkə yer üzünün əşrəfi İBLİS?
Bəlkə də İblisdi bizim bütümüz?
Bəlkə də... bəlkə də ölüm şəxsi iş?
Bəlkə də ƏZRAİL şəxsi sifariş?
Bəlkə də... bəlkə?
Bəlkə nə xeyirsə - odur həqiqət?
Bəlkə çin olmayan muradı ağ at?
Bəlkə də? Bəlkə?..
Bəlkə qəhrəmanlıq dəlixay bir "ah"!?
Bəlkə cızılmayan səmadı ALLAH?
Bəlkə də, bəlkə də,
Bəlkə də, vallah?
Bəlkə yediyimiz heç çörək deyil?
Bəlkə satqınlara üz gərək deyil?
Bəlkə göyərməyə düz gərək deyil?
Bəlkə qürur duyaq rüşvət alanda?
Bəlkə utanmayaq xoşbəxt olanda?
Bəlkə satqınlara vicdan heykəli,
Bəlkə heykəllərə vicdan sırıyaq?
Bəlkə vaxt dediyin puldur kiməsə?
Bəlkə bəxt dediyin - quldur kiməsə?
Bəlkə taxt dediyin - cəllad kötüyü? -
Nə sən fərqindəsən,
Nə mən fərqində?
Bəlkə TANRI bizdən çox yuxarıda?
Bəlkə biz TANRIDAN çox aşağıyıq? -
çatmır səsimiz!
Bəlkə də payızda öləsən ancaq -
yarpaq töküləcək, yağış yağacaq.
Bəlkə yaz başı? -
alçalar xəfifcə gülümsəyəcək?
Bəlkə də,
Bəlkə də,
Bəlkə də, vallah!?
Bəlkə şəkillərdə ağlayaq bir az?
(Niyə şəkillərdə ağlamaq olmaz?)
Bəlkə dünya sənin?
Bəlkə də mənim?
Bəlkə heç kimin?
Bəlkə qır qazanı İBLİS xeyrəti?
Bəlkə borc vermişdi TANRI qeyrəti?
Bəlkə də həqiqət - danılmaz "dünən"?
Bəlkə də ən böyük qorxu - "sabah"dı?
Bəlkə də? Bəlkə?
Bəlkə nənni asaq göy qurşağından?
Bəlkə yırğalayaq yer kürəmizi?
Bəlkə bu dünyaya bir də qayıtdıq?
Bəlkə qayıtmayaq, YA RƏSUL ALLAH?
20.12.2007

TANRIYA ETİRAZ!

Uşaqlıqdan xoşlamıram ovalı.
Nə dairəni,
Nə çevrəni,
Nə qövsü!
Çəkdiklərim iti olub - üçbucaq!
O da ancaq...
Gəlib, gəlib, gəlib çıxıb içimə -
İti olub,
ağrı olub,
Dərd olub! -
Amma nə qəm;
Nə olubsa mərd olub.
Ulu TANRI,
Günahımı ürcah elə özümə;
özü də ki, incimə.
Yaratdığın yerə, göyə nəzər sal;

Ya dairəvi,
Ya çevrədi,
Ya oval.
Göy qübbəsi, yer kürəsi,
Göy qurşağı, qafa tası,
Alma, nar...
Saysan saysız sadalanar!
Sənə nə var? -
Sənə olar!
Bu hardasa sevda payı -
Təsəllidi, sığaldı.
Bu hardasa
Dünyasını dərk etməyən
bəndəsinə mərhəmət!..
Uşaqlıqdan xoşlamıram ovalı.
Çəkdiklərim iti olub - üçbucaq!
Ulu TANRI, yalvarıram, incimə! -
Bu hardasa səngiməyən ehtiras!
Bu hardasa etirazdı! -
Və ancaq!
21.05.2007

KOR GÖRDÜ, KAR EŞİTDİ

"Qoyma məni qəm apara"
Açdım sədəf düyməsini
közərən məhəbbətin;
Kor gördü,
Kar eşitdi.
Yüyürdü şil.
Dindi lal.
Bu nə dünya, bu nə hal?
Bir az işığından,
Bir az rəngindən,
Alovundan da bir az,
Kədərindən də az-maz,
Yuxusundan bir çimir,
Nağılından bir əlçim,
Həsrətindən bir içim,
Çəkdim başıma - içdim! -
Havalandı arzu, qəm,
Qəfil dəyişdi aləm!
Bu havalı başla,
Bu dürlü yaşla
ölmək çətin olacaq!
Bu oddan, kədərdən, bu ehtirasdan
Deyəsən həzin bir ağrı qalacaq!?

                             18.12.2005

ARZULAR HƏMİŞƏ ƏZABLA OLUR

Tahir Talıblıya
Mənim arzularım -
əbədi kölgəm;
Gah məndən arxada,
Gah məndən öndə.
Mənim arzularım əzabla olur;

Gah məndən arxada,
Gah məndən öndə.
Mənim arzularım
bu dünya qədər
köhnə bir kədər,
Əzabı sapsarı bir eşq məsəli, -
Çarmıxa çəkilib yol ayrıcında
Süzülür, üzülür,
büzülür, solur -
əzabla ölür!
Mənim arzularım özüm boydadı;
Bəstəboy, gülərüz,
İlıq, namxuda.
Hələ deyilməyən sözüm boydadı.
Mənim arzularım
gümüşü bir çay,
Yuxulu bir nağıl,
Kəmşirin xülya,
Bəbəyi çat vermiş gözüm boydadı.
Mənim arzularım tənha yetim tək
Kölgəsi yıxılmış qupquru palıd -
Yarpaq ümidiylə
Yaz havasıyla gözləri dolur.
Mənim arzularım -
Mənim Vətənim!
Mənim arzularım əzabla ölür!

                                 03.10.2007

SALXIM SÖYÜD...

Əntiqə xanıma
Heç nə olmur özbaşına;
Nə olum,
Nə ölüm,
Nə də ki, sevda
Allahına daş atanın
Daşı düşür öz başına!
Nəhəng təkər - çərxi-fələk,
xəlbir - ələk -
Yer fırlanmır özbaşına.
Yer hərlənir -
Ay dolanır, gün yanır!
Gündüzlər gündüz gəlir,
Gecələr də hər gecə!
Ölüm sabah donunda,
Ayrılıq da eləcə.
Həsrət varmı özbaşına?
Ağrısını çəkə-çəkə.
Nəsə gərək itirəsən!
Havalanma göz yaşına,
Ölən gündən - keçmişdən
Nəsə gərək götürəsən,
Kişilər də tənha olmur özbaşına! -
nəsə hopur yaddaşına.
"Sevda" deyib ölən yar,
Alovlanan sevdanı,
Eşq məsəli - həyatı
Adidən də adi edən qadın var!
Əzabı sev -
içində azmısan daha!
Qarışqatək yükünü
Daşı-apar sabaha!
O gün ki ötüb keçəcək,
O şey ki, bitib keçəcək.
Salxım söyüd,
Ağlamağa dəyməz axı!
Suyum, güldanım - gülüm,
Vaxt itirmə boşuna,
Nəkarəsən bu dünyadan
Köç edəsən özbaşına!?
Məhəl qoyma baş daşına -
yaşına,
Əzrailə, İblisə!
Hadi, hadi, hadi get -
Nə qədər ki
Məhəbbət var, ölüm var,
Yaşa getsin özbaşına!

                             13.09.2005

RƏNGLİ DUYĞULAR

Səmada quşların izin görürəm -
açıq mavi qanadlar,
açıq mavi səmada.
Zeytun gözlü dəryada
Zeytun gözlü balığın yuxusunu görürəm
Zeytun rəngli yuxusu,
çilik-çilik qorxusu.
Yazda havalanan dəmir ağac
Payızda heyrətlə dibinə baxır -
Yaşıl yarpağıyla xəzəlin sayı -
Əbcəd hesabı düz gəlmir axı!
(Görünüşüm yaz biçimdə,
Xışıl-xışıl xəzəl yatır içimdə)
Duman seyrələndə,
qar ələnəndə
Üfüqə dirənən bir yol görürəm -
ağappaq, kimsəsiz,
tənha bir cığır...
Gözlə görünməyən rəngli duyğular,
Havadan payız ətri,
Qabaqdan da qış gəlir...
Qoymayın dünyamı adiləşməyə!

                                 17.12.2008

ATAMIN KÖLGƏSİ

Atamın kölgəsi evimizdə imiş.
Gün düşdü üstünə
üzünü gördüm
Sildim üz-gözünü, toz-torpağını,
Taxçada, boxçada izini gördüm.
Tanrı qismətindən
payı var imiş;
İlahi gülüşün
gözünü gördüm!
Kölgəsi yamanca kədərli idi, -
Həm nəmdi, həm ilıq,
qırış-qırışdı.
Atamın kölgəsi qocalmamışdı.
Atamın kölgəsi evimizdə imiş, -
Baxdım kölgəsinə -
özümü gördüm,
Adana axşamı
müqəddəs gecə
Anam yemək çəkib sağına qoydu -
Sağında atamın dizini gördüm...
Ölüləri içinizdə dəfn edin! -
İçinizdə baş daşı yox, qəbir yox,
İçinizdə heç vaxt,
Heç kim itməyəcək!
Ölüləri ruhunuza dəfn edin -
Kölgələri mütləq evə gələcək!

                             07.11.2007

DÖYÜLMƏYİB ÖLƏN QAPI

                       Köhnə qapımıza ağı

Bu üzündən döyəni yox,
O üzündən açanı.
Zaman qoymur
O üzündən bu üzünə keçəni.
O üzündə bir ev qaldı -
iki göz.
Beşcə körpə - tifil qaldı -
diri göz.
Nağılları qıpqırmızı,
Yağışları upuzun.
Sapsarıydı payızı.
Qış gecəsi -
yuxusuzdu ən azı...
Döyülməyib ölən qapı,
Kürəyini dirəyiblər divara;
Nəm zirzəmi,
Soyuq divar,
Ölü vaxt!
Bu üzündə dəli həsrət,
O üzündə yaşıl bəxt..
Mən hələ dəli deyiləm,
Dirisən sən də hələ,
Yazıq-yazıq baxma belə...
Hələ bir az ümidlisən deyəsən?!
(Qapıları mütləq gərək döyəsən)
Üzünü sürt üzümə -
Göz yaşım seldi - qurut.
Zaman qəvi -
uluyur qurd!
Ver əlini -
Havalanıb çiçəklər,
Meşəsindən qaçan ağac
Yuxusunda çiçəklər.

                          03.03.2006
YAMYAŞIL DƏRD

                   Bəhmən Vətənoğluna

Çözələnir sübh çağı
Civil-civil civildəyir torağay.
Heyva ətirli yaydı...
Üfüqdə havalanmış cılız ixtiyar qoca
Cismən xəstəxanada, ruhən çox uzaqdaydı!
Otaq, yataq ağappaq,
Tibb bacısı - təsəlli -
Ağ xalatda, ağ papaq!
Qoca röyada bəlkə? -
Ağ paltarda,
Ağ kəfəndə,
Ağ yuxu!?
Havalanmışdı ruhu.
- Xeyir ola, Əli dayı?
Dara çəkir yaddaşın?
Yuxun qaçıb? Dərd alıb?
O yaş deyil axı yaşın!
- Nəə, ey, ay bala,
İçimdə çözülməyən bir ağac dərdi qalıb.
Ovxarlanır baltası,
Əsim-əsim əsir səsi
- Elə bu?
Qəm eləmə, qəm yemə!
Bu gün-sabah oğlun gələr,
Qayıdarsan evinə,
Colma-cocuq, el-oba,
Qonum-qonşu, yurd, binə...
- Nə kənd? Nə ev? Nə binə?
Ay ötüb ki, burdayam...
İncimərəm gəlməsə!
Ümü-küsü... nə isə!?
Səbrim tükənib daha,
Ümid yoxdur sabaha
İndicə bu dəqiqə, o gədəyə zəng elə.
De İblisə uymasın,
İçi içimdən keçən o ağaca qıymasın!
Nəhəng, ulu ağacdı -
Civil-civil quşları, pırıl-pırıl saçları,
İsinməyən kölgəsi,
Div ayaqlı gövdəsi.
Tanrıdan dilənmişəm; ölsəm içinə çəksin!
Ərşə qalxan ruhumu onun kökünə əksin!
Di tez elə! Əriməyib vaxt hələ.
Yamyaşıl bu arzumu vaxt var ikən çin elə.
Hər anın öz hökmü var: səhər vallah gec olar!..
Sabah daha gec oldu -
Əcəl daha kəc oldu!
Qəhərlənmiş qocanı TANRI qoynuna aldı.
Taybatay havalanmış pəncərə açııq qaldı.
Sabah daha gec oldu -
Balta daha kəc oldu!
Nəhəng qarağacın
Qırış-qırış kölgəsi budağında saraldı!..
Bir ixtiyar qocanın yamyaşıl dərdi qaldı...

                                               30.06.2005