|
Ey Ahura Məzda! Haçan tam düzlük və pəhrizkarlıq hökm sürüb, əkinli və bol məhsullu tarlalarımız, gözəl ailələrimiz olacaq? Bu xoşbəxtlik bizə nə vaxt veriləcək?
Zərdüşt
–Torbamı verin. Verin torbamı. – İtil burdan, küçük. Bir də səni buralarda görsəm, əllərini qandallayıb aparacam şöbəyə. Polis qozla dolu torbanı arxa oturacağa atıb maşına oturdu. Əlini torbaya uzadıb bir neçə qoz götürdü. Qozu ovcunda sındırıb yedikcə şeşə bığlarının altından ağaran iri, eybəcər dişləri görünürdü. Maşının mühərrikini işə salıb deyinməyə başladı. - Uşaqda hayasızlığa bax e. Pay atonnan, əvvəllər adamlar “qırmızı papaq” görəndə gizlənməyə yer axtarardılar. Bunların gözündə qorxu qalmayıb. Cəlil köynəyinin qolu ilə alnında puçurlamış təri silib, polis maşınının arxasınca baxdı. Evə əliboş gedəcəyindən pərt olmuşdu. Bir az düşündükdən sonra, yol boyu düzülmüş qoz ağaclarının ətrafında gəzişdi. Bir xeyli qoz yığdı. Günəş batmaq üzrə idi. Bir az da yubansa, anası nigaran qalacaqdı. - Harda qalmısan, ay bala, gəl çörək ye, yəqin, acmısan. - Yox, ay ana, ac deyiləm. Dərslərimi hazırlayım, sonra yeyərəm. Cəlil ciblərindəki qozu yenicə ayaq açıb yeriyən bacısının qarşısına qoyub, kitab-dəftərini götürdü. Ev tapşırıqlarını hazırlayıb, çarpayıya uzandı. Zeynəb oğlunu yorğun görüb, onun saçını oxşadı. - Cəlil, yenə ora getmişdin? Ora getmə, başına dönüm, yol qırağıdır, ziyanlıq olar. Dilim - ağzım qurusun, maşın-zad vurar, az dərdimiz yoxdur. - Qorxma ana, mən daha uşaq deyiləm. Yadındadı? Atam cəbhəyə gedəndə dedi ki, daha bu evin kişisisən. - Ay dəcəl, yaman hazırcavabsan a. Zeynəbin gözləri dolsa da biruzə vermədi. İki ilə yaxındı ki, ərindən heç bir xəbər yox idi. İtkin düşməyi barədə gəzən söz-söhbətə nə inanır, nə də bu barədə oğluna danışırdı. Ümidini üzmürdü. Çətinliklə də olsa, iki övladını böyüdürdü. Son vaxtlar Cəlilin yığıb gətirdiyi qozu ləpələyib, qonşularına verib, bazarda satdırır, evi dolandırırdı. Zeynəb oğlunun bu köməyindən razı qalsa da, həmişə ürəyində bir narahatlıq gəzirdi. - Cəlil, qalx, oğlum, məktəbə gecikərsən. Cəlil yarıyuxulu qalxıb oturdu. Gözlərini ovuşdurub həyətə düşdü. Güclü külək əsirdi. Əl-üzünü yuyub tez eyvana çıxdı. Anasını səslədi. - Ana, ay ana. - Nə olub? Keç içəri. Soyuq olar. Paltarın nazikdir. Cəlil otağa keçdi. - Bilirsən, ana, deyirəm, bəlkə, bu gün məktəbə getməyim. Necə bilirsən? - Nəyə görə deyirsən? - Güclü külək əsir, yəqin, külək qozların hamısını töküb yerə. Mən məktəbdən qayıdanacan yığa bilərlər. - Yox, nə danışırsan, Cəlil, dərsdən qalmaq olmaz. Belə şeyləri başından at, dərslərin haqqında düşün. Cəlil bir söz demədən kitablarını çantasına yığdı. Bir tikə çörək yeyib məktəbə yollandı. Külək daha da güclənirdi. Ağacdan qopan sarı yarpaqlar sinif otağının pəncərəsinə çırpıldıqca Cəlilin fikri dağılırdı. Dərsin qurtarmasını səbirsizliklə gözləyirdi. Elə ki, zəng çalındı, Cəlil yubanmadan evə döndü. Paltarını dəyişdi. Torbasını götürüb yola düzəldi.Yol boyu çiyinlərində qozla dolu torba daşıyan adamları gördükcə daha da tələsirdi. Nəhayət, qoz ağaclarının yanına çatıb nəfəs dərmədən qoz yığmağa başladı. Az sonra yerdəki qozun tükəndiyini görüb ağaca çıxdı. Ayaqları ilə budaqları döyəclədi. Birdən yolun o başında polis maşını göründü. Cəlil yarıya qədər yığdığı torbanı gizlətmək üçün yerə düşməyi qərara aldı. Tələsdiyindən ayağı sürüşüb üzü üstə yerə yıxıldı.Yerdəki quru budağın çıxıntı hissəsi bıçaq kimi qarnına batmışdı. Ağrıdan qışqırmağa başladı. Bu vaxt polis onu görüb maşını saxladı. Həmin şeşəbığ polis idi. Kefli vəziyyətdə maşından düşüb dubinkasını yellədərək ona yaxınlaşdı. Polisin ona sarı gəldiyini görən Cəlil qana bulaşmış əlini uzadıb zarıdı: -Xahiş edirəm, polis əmi, məni xəstəxanaya apar, yaralanmışam. -Yaralanmısan? Lap əcəb eləmisən. Sənin kimilərinin aqibəti belə olmalıdı. Polis ucadan güldü. Qoz torbasını götürüb sözünə davam etdi. -Çaşma, bala, bu polis maşınıdır, təcili yardım-zad deyil ha. Polis maşına əyləşib gözdən itdi. Cəlil sürünə-sürünə yola yaxınlaşdı. Yolun kənarına yaxınlaşmışdı ki, huşunu itirdi. Çox keçmədən yolda yük maşını göründü. Yük maşınının sürücüsü qonşu kənddə yaşayan Tapdıq kişi idi. Tapdıq kişi maşını saxlayıb Cəlilə yaxınlaşdı. Tərpənmədiyini görüb nəbzini yoxladı. Nəbzi vururdu. O tərəf - bu tərəfə baxıb, Cəlili maşına qaldırdı. Uşağın kim olduğunu bilmədiyindən onu rayon xəstəxanasına aparmağı qərara aldı. Xəstə gəldiyini eşidən həkimlər Tapdıq kişini dövrəyə aldılar. -Xeyli qan itirib. -Təcili əməliyyat lazımdır. -Biz ən müasir preparatlardan istifadə edirik. -Xəstə nə vəziyyətdədi, adınız nədir, hardan gəlmisiz? Danışmağa macal tapan Tapdıq kişi aram-aram söhbətə başladı. -Adım Tapdıqdır. Xəstə nəvəm deyil. Həkimlərdən biri hövsələsiz soruşdu. -Bəs nəyisiniz? -Bilirsiz, yol ötürdüm.... -Maşınla vurmusuz? Tibbi ekspertin rəyi olmadan əməliyyata başlamağa ixtiyarımız yoxdur. Həkimlərdən biri: -Hə, əlbəttə, əlbəttə. Tapdıq kişi artıq əsəblərini cilovlaya bilmədi. -Əşi, bir mərifətiniz olsun, imkan verin sözümü deyim də. Həkimlər bir - birlərinə baxıb susdular. Tapdıq kişi sözünə davam etdi. -Görmürsüz, uşaq huşunu itirib, bir insafınız olsun. Dava-dərman eləyin uşaq özünə gəlsin, sonra bu söhbətləri edərsiz də. Bu sözdən sonra həkimlərin bir çoxu gözdən itdi. Həkimlərdən biri Tapdıq kişinin qolundan tutub onu kənara çəkdi. -Dayı, bilirsən nə var? Uşağın valideyni gəlməyincə, biz heç nə edə bilməyəcəyik. -Ay oğul, nə danışırsan. Heç... -Mən sözümü dedim. Vəssalam. Həkim bunu deyib içəri keçdi. Tapdıq kişi bir söz demədən həkimin arxasınca baxdı. Maşına oturub Cəlili götürdüyü yerə gəldi. Uşağın kim olduğunu öyrənmək barədə düşündü, yaxınlıqdakı kəndə döndü. Artıq axşam düşürdü. Qoyun- quzu, mal-qaranın örüşdən qayıdan vaxtı olduğundan, kənd camaatının çoxu dəstə-dəstə küçələrə toplaşıb, mal-qaranın, qoyun-quzunun yolunu gözləyirdi. Maşını saxlayıb adamlarla salamlaşdı. Əvvəlcə özünün kim olduğunu deyib, başına gələnləri söylədi. Tapdıq kişinin söylədiklərindən xəbərsiz olan kənd camaatı çiyinlərini çəkə-çəkə dağılışdılar. Bu vaxt güclü yağış yağmağa başladı. Sübh tezdən əsən güclü küləkdən sonra yağış gözlənilirdi. Yağışdan islanmış mal-qara yoldan-rizdən çəkilmişdi. Ancaq yağış hey yağırdı. Maşında oturmuş Tapdıq kişi nə edəcəyini düşünərək, bir papiros yandırdı. Uzaqdan bir adam göründü. Yağışdan qorunmaq üçün, uzun plaşını başına örtdüyündən, onun kişi və ya qadın olduğunu müəyyən etmək çətin idi. Qaçaraq maşına sarı gəlirdi. Bəd xəbər tez yayılar, deyiblər. Gələn adam Cəlilin anası Zeynəb idi. Zeynəbin ağladığını görən Tapdıq kişi maşından düşüb ona yaxınlaşdı. İslanmış saçları üzünə tökülmüş Zeynəb, Tapdıq kişinin gözlərinə baxıb ağladı. -Necə qıydın mənim balama, hanı mənim Cəlilim? Tapdıq kişinin nitqi tutuldu, nə deyəcəyini bilmədi. Zeynəb yük maşınına yaxınlaşıb içəri boylandı: -Cəlil, oğlum, hardasan! Tapdıq kişi özünü ələ alıb təmkinlə dedi: -Qızım, mən indi sənə hər şeyi başa salaram. Zeynəb qəzəblə qışqırdı. -Nəyi başa salacaqsan, nəyi?! Hanı mənim Cəlilim?! Tez ol de. Bağrım yarıldı, ay Allah. -Qızım, sənə yanlış məlumat veriblər, mən uşağı yaralı halda görmüşəm. O huşunu itirmişdi, mən də götürüb xəstəxanaya apardım. -Aman allah. -Özünü ələ al, bu söhbətlərin vaxtı deyil.Təcili xəstəxanaya getməlisən. Bəlkə, o, heç sənin oğlun deyil? -Yox, o, olacaq. O, yol qırağına qoz yığmağa getmişdi. Ürəyimə dammışdı. Ay Allah, bu nə əzabdır mənə verirsən? -Bəlkə, qayıdanda yağışa düşüb bir qohumun evinə dönüb? Səbr elə, özünü ələ al. -Yox, harda olsa məni nigaran qoymazdı. Mənim ağıllı balam, bu nə işdi başımıza gəldi?! -Yaxşı, qızım, əyləş maşına, gedək xəstəxanaya. Yol boyu Zeynəb ağladıqca, Tapdıq kişi onun halına acıyırdı. Onun fikrini dağıtmaq üçün söhbətə başladı. - Qızım, sənin valideynlərin var? Zeynəb gözünün yaşını silib dedi: - Var, uzaqda yaşayırlar. Mən bura gəlin gəlmişəm. - Ərin də, yəqin, Rusiyadadır. - Rusiyada olsa nə vardı ki. Hamı Rusiyaya axışıb gedəndə, mənim ərim könüllü olaraq cəbhəyə getdi. İki ildir bir xəbər yoxdur. Deyirlər, ermənilər əsir götürüblər onu. Zeynəb yenidən ağlamağa başladı. Tapdıq kişi sarsıldı. - İnşallah, hər şey yaxşı olar, qızım. Zeynəb gözlərinin yaşını silib dedi: - Səninlə acı rəftar etdiyim üçün məni bağışla, əmi. - Buna görə özünü üzmə, qızım. Mənim də həyatımda çətin anlar çox olub. Uşaqlığım Böyük Vətən müharibəsi illərinə düşüb. Atamın üzünü görməmişəm. Bütün ömrüm boyu əzab çəkmişəm, zəhmətə qatlaşmışam. İndi də bu yaşımda bekar dayana bilmirəm. Bu maşınla başımı aldadıram. Tapdıq kişi maşını kənara verib saxladı. - Budur, çatdıq. Qızım, nə lazım olsa, mənə de, heç nədən çəkinmə. Burda, maşında oturub gözləyəcəm. Sadəcə, həkimlərlə söhbət eləməyə hövsələm çatmır. Bu sözdən heç nə anlamayan Zeynəb, bir söz demədən maşından düşdü. Xəstəxanaya daxil olub, yeni gətirilmiş uşağı soruşdu. Tibb bacısı Zeynəbi oğlunun yanına apardı. Cəlil çarpayıda uzanmışdı. Ağrıdan zarıyırdı. Zeynəb oğlunu bu vəziyyətdə görüb, ağlayaraq onu qucaqladı. - Sənə nə oldu, Cəlil, nə oldu? Danış mənə. - Ağlama, ana, ötüb keçər. - Əlbəttə, ötüb kecər, oğlum, haran ağrıyır, göstər görüm. Cəlil zarıyaraq köynəyini qaldırdı. - Qoz ağacından yıxıldım. Yerdə quru budaq vardı. Budağın uc hissəsi qarnıma batdı. Zeynəb oğlunun qarnını görub az qaldı huşunu itirsin. Üzünü tibb bacısına çevirib soruşdu: - Oğlum neçə saatdır burdadı, bu vaxt ərzində müayinə olunmayıb. - O, mənim növbəmdə gətirilməyib. Növbətçi həkim öz otağındadır, ondan soruşun. Zeynəb qapını döyüb otağa keçdi. Növbətçi həkim çay içirdi. Stəkanı nəlbəkiyə qoyub dedi: -Buyurun, nə lazımdır? -Mən Cəlilin anasıyam. Həkimin qaşları çatıldı. -Cəlil? Hansı Cəlil? Zeynəb udqunub dedi: -Yeni gətirilmiş uşağın. Həkim yenidən stəkanı götürüb dedi: -Hə, demək onun adı Cəlildir?! -O, bu vaxtacan müayinə olunmayıb? Həkim qəndqabındakı şokoladlardan birini götürüb dedi: - Niyə ki, sizin oğlunuz tibbi ekspert tərəfindən yoxlanılıb, ağrıkəsici iynələr vurulub. - İndi o, ağrıdan əzab çəkir. - Nə qədər ki gec deyil, yaranı yuyub, tikiş vurmalıyıq, xeyli qan itirib. Həkim Zeynəbə kağız uzadaraq sözünə davam etdi: - Burda nə lazımdısa yazmışam. Bizdə heç bir dərman ləvazimatı yoxdur. Bu dərmanları təcili alıb gətirin. Zeynəb tez Tapdıq kişinin yanına qacdı. Tapdıq kişi Zeynəbi görüb ona yaxınlaşdı. - Necə oldu, qızım? - Əmi, heç bilmirəm neyləyim. Lap başımı itirmişəm. - Cəlilin halı necədi? Zeynəb əlindəki kağızı göstərib dedi: - Bu dərmanları təcili almaq lazımdır. Ancaq pulum yoxdur, heç bir yeri tanımıram. Zeynəb barmağındakı üzüyü çıxarıb dedi: - Əmi, bunu satmaqda mənə kömək edərsən? Tapdıq kişinin gözləri doldu. Həkimin yazdığı kağızı alıb dedi: - Uşağın yanına get, onu tək qoyma. Mən tez qayıdıram. Tapdıq kişi maşına əyləşdi. Zeynəb ona yaxınlaşıb dedi: - Əmi, xahiş edirəm, üzüyü götür. - Adam böyüklərin sözünü eşidər, qızım. Zeynəb üzüyü ovcunda sıxıb yük maşınının arxasınca baxdı. Tapdıq kişi qardaşı oğlu işləyən əczaxanaya üz tutdu. Əczaxana bağlı idi.Tapdıq kişi qardaşoğlu yaşayan evə getməli oldu. Onu evindən götürüb əczaxanaya gətirdi. Həkim yazdığı dərmanları aldı. O, xəstəxanaya çatanda artıq gec idi. İşıqlar da sönmüşdü. - Qızım, burda həkimlərdən kim var? Nə lazımdır almışam. - Sağ ol, əmi. Allah səndən razı olsun. Sən olmasaydın mən nə edərdim. - Uşaq necədir? - İndi yatıb, cox halsızdır. - Həkim otağındadır? Gedim... - Yox, getmə. Həkim dedi bu şəraitdə heç nə etmək mümkün deyil. İynə vurub getdi... Dedi ayılanda çağırarsan. Tapdıq kişi hövsələsiz dilləndi: - Elə şey olar? Lənət şeytana. Zeynəb yorulmuşdu. Danışmağa belə taqəti yox idi. Divardan asılan fənər isığında Zeynəbin yorğun, qara gözləri parıldadıqca, Tapdıq kişinin ürəyinin başına od düşürdü. O, aldığı dərmanların üstünə pul qoyub dedi: - Qızım, mən sübh tezdən gələcəm. - Mənə xəcalət verirsən, əmi. Lap başımı itirmişəm, adını da soruşmadım. Tapdıq kişi gülümsünərək dedi: - Adım Tapdıqdır, qonşu kənddənəm. Narahat olma, mən səni tək qoymaram. Mütləq gələcəm. -Sağ ol, əmi. Sən mənə doğmam kimi qayğı göstərirsən. Mən bunu heç vaxt unutmayacam. - Yat dincəl, gecən xeyrə qalsın. Tapdıq kişi sübh tezdən xəstəxanaya qayıtdı. Etdiyi yaxşılıqları başa çatdırdıqdan sonra rahatlıq tapacağını düşünürdü, hardan biləydi ki, xəstəxana qapısıdan girən kimi, Zeynəbin ah-naləsini eşidəcək. Onun gözlərindən sel tək axan göz yaşlarını görəcək. Qan itirmiş Cəlilin ağrıkəsici iynədən sonra yatıb bir daha oyanmayacağını biləcək. Hardan biləydi ki, vətən torpaqlarının müdafiəsi uğrunda oğlunu itirmiş bir şəhid atasının ürəyindəki yara yenidən göynəyəcək.
|
|